Tussenheid werkt midden in de samenleving van Baarschot, Biest-Houtakker, Diessen, Esbeek, Haghorst en Hilvarenbeek. Geen organisatie boven de gemeenschap, maar één die vanuit verbinding, ondersteuning en versterking bijdraagt aan lokale initiatieven. Tussenheid is een vereniging en bestaat uit een bestuur dat richting geeft, een stuurgroep die verbindt en verdiept, en een werkorganisatie die ondersteunt. Alle betrokkenen zijn geworteld in de dorpen en zetten hun lokale netwerk actief in om plannen verder te brengen.
Het ontstaan van Tussenheid
De Brabantse Kempen
De Kempen is een regio die in de provincies Noord-Brabant, Antwerpen en Limburg ligt. Tot de jaren ’50 was dit zandgrondengebied vrij arm en bestond het vooral uit traditionele industrie: sigaren, schoenen, textiel en kleine boeren die hard werkten om te overleven. Al deze partijen konden niet overleven zonder hulp van hun buren. Deze noodzakelijke saamhorigheid had impact op de samenleving en haar ontwikkeling.
Door deze cultuur van samenwerken kwamen in de Kempen veel coöperaties op. Voorbeelden hiervan zijn coöperatieve Boerenleenbanken (Rabobank), verzekeringsmaatschappijen (Interpolis), melkfabrieken (Campina) maar ook kleinere initiatieven zoals de lokale werktuigencoöperaties. Recente ontwikkelingen zoals de eigentijdse, op samenwerking gebaseerde industriële groei (Brainport), laten zien dat samenwerken nog steeds een kritische succesfactor is.
De traditie en cultuur van “samen redden we het” kenmerkt de mentaliteit van de Kempen.
Burgerinitiatieven
De hierboven beschreven en in moderne taal genoemde “sociale cohesie” is een vruchtbare voedingsbodem voor allerlei collectieve initiatieven. De steeds ingewikkelder organisatiestructuur van overheden en private dienstverleners blijkt echter vaak belemmerend te werken en ontwikkeling van initiatieven af te remmen. Deze belemmeringen worden versterkt door steeds vaker voorkomende tegenstrijdige en achterhaalde regelgeving vanuit, en soms zelfs binnen, de verschillende instanties. Dit fenomeen, ook wel “verkokering”genoemd, blijft hardnekkig aanwezig. Voormalig Commissaris van de Koning Prof. Wim van de Donk zei ooit hierover:
“De overheid is als een fritessnijder die initiatieven versnijdt tot….”
Het resultaat is dat initiatiefnemers door deze verkokering vaak ontmoedigd worden en hun plannen afblazen. Een aantal deskundige en ervaren burgers heeft een tiental jaren geleden besloten hier actie op te ondernemen: Tussenheid was geboren.
LEADER Kempenland
Samen bouwen aan de toekomst van Hilvarenbeek
Hilvarenbeek zet een grote stap richting een duurzame en leefbare toekomst met het project Smart Village. Dankzij een recent toegekende subsidie krijgen lokale initiatieven de kans om écht het verschil te maken. De gemeenschap staat, zoals veel plattelandsgebieden – voor flinke uitdagingen. Vergrijzing, klimaatverandering en de transitie naar duurzame landbouw vragen om innovatieve oplossingen. Het Smart Village-initiatief speelt hierop in door inwoners, verenigingen en ondernemers de mogelijkheid te bieden om samen te werken aan projecten die het leven in de regio verbeteren.
Dromen koesteren en concretiseren
Door initiatieven in het vroegst mogelijke stadium te ondersteunen wordt het beter mogelijk om de droom van een groep inwoners of organisaties te concretiseren en te koesteren. De eerste fase, waar door middel van actieve benadering van bewoners en zorgvuldige intake dromen worden opgehaald en van daaruit de haalbaarheid wordt bezien, is van cruciaal belang voor de uiteindelijke doelstelling: een daadwerkelijke door de gemeenschap gedragen lokale ontwikkeling.
Hilvarenbeek Smart Village (HSV) richt zich op alle inwoners van Hilvarenbeek met als doel de eigen ontwikkelkracht van de lokale gemeenschap te stimuleren en zo initiatieven met als collectief doel de leefomgeving (in ruimtelijke, economische en maatschappelijke zin) verbeteren te helpen realiseren. Bij het opstarten van initiatieven blijken er echter vaak hindernissen te ontwikkeling te bemoeilijken. HSV fungeert als brug tussen initiatieven en beschikbare expertise, biedt ondersteuning bij het ontwikkelen van ideeën en onderzoeken van financieringsmogelijkheden en het verkrijgen van beleidsondersteuning bij de uitvoering.
De Hilvarenbeekse gemeenschap vormt het draagvlak van het project en is betrokken vanaf het eerste begin (het ophalen van “dromen”) tot en met de aansturing van de stichting Tussenheid en haar activiteiten door deelname in het Overleg van Collectieve Initiatieven. Dat Overleg van Collectieve Initiatieven fungeert als de Klankbordgroep van het project Hilvarenbeek Smart Village en bestaat uit een variërend 30/40-tal vertegenwoordigers van lokale coöperaties, maatschappelijke organisaties, verenigingen en burgerinitiatieven.
Achtergrondinformatie over Hilvarenbeek Smart Village
Hilvarenbeek Smart Village is erkend als good practice en staat nu vermeld op de website van het Europese Rural Pact Network. Een mooie erkenning voor de manier waarop inwoners, organisaties en de gemeente samen bouwen aan een duurzame toekomst!Hilvarenbeek is een landelijke gemeente in de Kempen, in het zuiden van Nederland. Om verschillende maatschappelijke, economische en milieuproblemen aan te pakken – zoals de transitie naar duurzame landbouw – werd in 2014 de serviceorganisatie ‘Tussenheid/Hilvarenbeek Smart Village’ (HSV) opgericht.
Deze organisatie brengt inwoners, de overheid en diverse andere partijen samen met als doel deze uitdagingen gezamenlijk aan te pakken. HSV richt zich op duurzame lokale ontwikkeling en ondersteunt bottom-up burgerinitiatieven via verbindingen en platforms met lokale experts.
Deze aanpak heeft geleid tot meerdere succesvolle projecten, zoals de herbestemming van een kerk tot school, paardrijden voor kinderen met een beperking, verbetering van lokaal busvervoer, het opknappen van scholen en sportcentra, en het stimuleren van digitale gemeenschappen en onderwijsprogramma’s gericht op regionale ontwikkeling. Deze initiatieven worden grotendeels gedragen door betrokken inwoners die hun kennis en ervaring inzetten bij nieuwe projecten.
Meer informatie vind je op Rural Pact Community Platform.